Dijital çağda TikTok gündemine en çok maruz kalanların çocuklar olduğuna vurgu yapan uzmanlar, çocukların, etkileşimde bulundukları toplumsal etrafta bu görüntüleri anlattığını, içeriğinde gördükleri davranışları taklit ettiklerini ve cümbüş şekli haline getirerek içselleştirdiğini söylüyor.

Sosyal medyada olumsuz tesir gücünün olumluya nazaran 6 kat fazla yayılım gösterdiğine dikkat çeken Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, virüs gibi yayılıp, toplumsal bütünlüğe, aile yapısına ve kıymetlere ziyan veren ve genelde uygunsuz içerikler barındırdığını söylediği TikTok görüntüleri için bir an evvel tedbir alınması gerektiğini kaydetti.

Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, TikTok uygulamasının çocuklar üzerinde tesiri ve Türkiye’de kapatılıp kapatılmaması tartışmalarını kıymetlendirdi.

3 bireyden 2’si TikTok gündeminden haberdar

Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, yeni araştırmalara nazaran Türkiye’de nüfusun yüzde 36’sının (30 milyon kişi) TikTok hesabı olduğuna işaret ederek, “Hesabı olsun olmasın çok daha büyük bir kitlenin TikTok reels ismi verilen kısa görüntülere erişimi mümkün. Facebook, Instagram, YouTube üzere toplumsal medya uygulamalarına olan entegrasyonundan ötürü deverana giren TikTok manzaraları her an hepimizin önüne düşüyor. Etrafımıza baktığımızda, 3 bireyden 2’sinin TikTok gündeminden haberdar olduğunu görebiliyoruz.” dedi. 

En çok çocuklar maruz kalıyor

Dijital çağda TikTok gündemine en çok maruz kalanların da çocuklar olduğuna vurgu yapan Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, “Çocukların algıda seçiciliğinin şimdilerde toplumsal medya görüntülerine yönelik olduğu görülüyor. Çocuklar, etkileşimde bulundukları toplumsal etrafta bu görüntüleri anlatıyor, içeriğinde gördükleri davranışları taklit ediyor ve cümbüş stili haline getirerek içselleştiriyor. Gördükleri davranışları bir çeşit norm, öbür bir tabirle toplumsal yapının bir modülü olarak alıyor ve uyguluyorlar. Pek çok uygunsuz içeriklerin olağanlaşması bir yandan toplumsal yapıya ziyan verirken, bir yandan da toplumsal bütünlüğü mozaikleştiren bir toplumsal medya kullanımı mevcut.” formunda bilgi verdi.

Kullanım kolaylığı sayesinde de tercih ediliyor

TikTok platformunun kullanıcıların ilgi cazibeli ve eğlenceli görüntü imgeleri oluşturmasına imkan tanıyan bir dizi düzenleme aracının var olduğunu kaydeden Ünal, barındırdığı kolay araçlar ve kullanım kolaylığı sayesinde herkesin kısa görüntüler oluşturabildiğini, TikTok’un başka uygulamalardan farklı olarak sunduğu doğal ve rahat yapısından ötürü da tercih edilen bir uygulama olduğunu söyledi.

Videolar için bir an evvel tedbir alınmalı!

TikTok’un çeşitli kültürdeki bireylerin adeta meskenlerinin bir odası üzere olduğunu da söz eden Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, “Aslında, kişiler bu mecrada konutlarının bir yansımasını sunuyorlar fakat bunu yaparken dijital ortamda olduklarından bihaber üzere birçok örnekte uygunsuz içerikler yayıyorlar. Mahremiyet ihlalleri, uygunsuz konuşma lisanı, olumsuz örnek oluşturan davranışlar var ve bunlar aile algısını dönüştürme potansiyeline sahip. Çocuklar orada gördüğü, duyduğu tüm konuşmaları ve davranışları konutta ailesine, okulda arkadaşlarına uygulayarak fark edilebiliyorlar. Tıpkı biçimde yetişkin bireyler de emsal görüntüleri çekerek ya da bu görüntüleri paylaşarak olumsuz tesir gücünü arttırabiliyor. Toplumsal medyada olumsuz tesir gücünün olumluya nazaran 6 kat fazla yayılım gösterdiği biliniyor. Virüs üzere yayılan, toplumsal bütünlüğe, aile yapısına ve bedellere ziyan veren ve genelde uygunsuz içerikler barındıran TikTok görüntüleri için bir an evvel tedbir alınması gerekiyor.” diye ikazda bulundu.

TikTok kapatılmalı mı?

Çin merkezli toplumsal medya uygulaması olan TikTok’un gündeminin şimdilerle kapatılması istikametinde olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, şunlar söyledi:

“ABD’de 150 milyon, Türkiye’de 30 milyondan fazla kullanıcısı olan bir platformun kapatılması hayli radikal bir karar ama burada kar ve ziyan tespitinin uygun yapılması gerekiyor. Şayet ziyanlar üstün geliyorsa yasal tedbirlerin alınması gerekir. Toplumsal medya uygulamalarının berbata kullanımı bir çeşit cürümdür.” 

Kişilerin şuurlu kullanıcı olabilmesi yani dijital okuryazarlık maharetlerinin kazandırılmasının tedbir olarak değerine işaret eden Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, “Bir diğer tedbir olarak yasalaştırma ele alınabilir. Toplumsal medya yasası gündeme alınıp çalışmaları başlatıldığı üzere TikTok özelinde de yasal yaptırımlar ele alınmalıdır. Bir yandan kapatılması tarafında yetkililer çalışma yaparken, başka yandan TikTok yetkilileri kapatılmaması tarafında uğraş gösteriyor.” dedi.

Türkiye’de de TikTok’un kapatılmasına yönelik çalışmaların başlatıldı

Bunun bir savaş alanı olmadığı fark edilerek, bu mecralarda ne üzere davranışların ve paylaşımların kabahat sayılacağı yahut yaptırımlarının neler olacağı üzere hukukî çalışmaların ‘önlem’ alma maksadıyla yasal çerçevede yapılması, bu çalışmaların toplumsal algı oluşturularak desteklenir hale gelmesinin bir süreç olduğunu anlatan Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, şöyle devam etti:

“Bu sürecin de sağlıklı bir halde işlemesi için nizamlı olarak toplumu bilgilendirme değerli.  ABD’de 2024’te yapılan yasal çalışmalara nazaran, TikTok yasası ABD Başkanı Joe Biden tarafından imzalandı. Buna nazaran, 9 ay müddet içerisinde TikTok bir Amerikan firmasına satılmazsa yasaklanacak ve TikTok’un indirilmesi engellenecek. 

Türkiye’de de TikTok’un kapatılmasına yönelik çalışmaların başlatıldığını görüyoruz. Yetkililer, TikTok uygulamasının, Türk aile yapısına ve kültürüne uygun olmayan manzaraların ve davranışların paylaşıldığı bir mecra olduğu gerekçesiyle kapatılmasının gerektiğini içeren kanun teklifi hazırlığında olduklarını söyledi.”

Çocukların yer aldığı videolar

TikTok üzerinden görüntülerle gelir sağlamanın hem müstehcenliği barındırabileceği hem vergiden kaçma sayılabileceği için kabahat olup olmadığı, çocukların yer aldığı birçok görüntüde çocuk istismarının olup olmadığının kıymetlendirilmesi gerektiğini de vurgulayan Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, “Bu değerlendirmenin yeri de isimli merciilerdir. Toplumsal medya platformlarının kapatılması davranış değişikliğine direkt yol açmayacaktır, bu yüzden kalıcı tahliller için de çalışmalar başlatılmalı.” dedi.

Doç. Dr. Aylin Tutgun Ünal, şahısların TikTok platformu ile ilgili olarak kendisine “TikTok platformuna neden giriyoruz? Emelimiz nedir? TikTok platformundan sağladığımız şeylerin günlük hayatta bir karşılığı var mı? TikTok platformuna ayıracak vakitte öteki neler yapabiliriz? TikTok platformunun çocuklara bir yararı var mı? TikTok platformu günlük toplumsal ömürde çok gerekli mi? TikTok platformunun bir faydası var mı?” biçiminde sorular sorarak öz kıymetlendirme yapabileceğini de kelamlarına ekledi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı