Dokuz Eylül Üniversitesi’nde (DEÜ) “Sirkadiyen Ritmin NBA Gruplarının Performanslarına Etkisi” üzerine bir bilimsel araştırma yürütüldü. Milletlerarası basın kuruluşları tarafından haber bültenlerine de taşınan makalede 25 binin üzerinde NBA ekibinin müsabakası incelenirken, ileri tarafta jetlag tesiri altında olan konut sahibi ekiplerin performansının arttığı tespit edildi.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), “Sirkadiyen Ritmin NBA Kadrolarının Performanslarına Etkisi” üzerine bir araştırma yürüttü. Üniversitenin Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi ve Sıhhat Bilimleri Enstitüsü öğretim elemanları tarafından yürütülen bilimsel çalışmada, Amerikan Profesyonel Basketbol Ligi’nde (NBA) 2000-2021 yılları ortasında gerçekleşen 21 ardışık dönemi kapsayan 25 binin üzerinde müsabaka incelendi. DEÜ’nün kısa müddette yüksek erişim sayılarına ulaşan ve çarpıcı sonuçlar ortaya koyan makalesi, çok sayıda memleketler arası basın kuruluşu tarafından da haber bültenlerine taşındı. Makalede, ileri istikamette jetlag tesiri altında olan mesken sahibi ekiplerin performansının arttığı tespit edildi.
BATI EKİPLERİ DAHA AVANTAJLI
Araştırmaya yönelik açıklamalarda bulunan DEÜ Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi Vücut Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı’ndan Öğretim Vazifelisi Dr. Fırat Özdalyan, DEÜ’nün global boyutta isminin geçtiği bir makale ortaya koymalarından duyduğu memnunluğu lisana getirdi. Araştırmanın kısa müddette yayıldığına ve değerli erişim sayılarına ulaştığını belirten Özdalyan, “NBA ekiplerinin sirkadiyen ritimden nasıl etkilendiklerini inceleyen bir araştırma gerçekleştirdik. Bu süreçte büyük bir yüzölçümü kapsayan Amerika kıtasında, bilindiği üzere farklı saat ve vakit dilimleri mevcut. Kadrolar daima seyahat halindeler ve münasebetiyle sıklıkla jetlag ve sirkadiyen ritim bozulmalarına maruz kalabiliyorlar. Bu durumun grup oyuncularının performanslarına tesirlerini inceleyen araştırmamızda çarpıcı sonuçlar elde ettik. Bu kapsamda yapılan tahliller sonucu ileri tarafta jetlag tesiri altında olan mesken sahibi grupların performansının arttığını tespit ettik. Örneğin deplasman maçları nedeniyle sirkadiyen ritmi Doğu’daki vakit dilimine adapte olmuş bir Batı grubu, kendi kentine döndüğünde ileriye yanlışsız bir jetlag tesirine maruz kalıyor ve bu durum ekip performansını olumlu etkiliyor. Bu çeşit bir durum yalnızca Batı’daki kadrolarda kelam konusu olabildiği için bu gruplar kendi meskeninde oynadığı maçlarda sirkadiyen ritim avantajını elinde tutuyor. Bu da olağan kadroların galibiyet oranlarına yansıyan bir sonuç olarak dikkat çekiyor. Mesela en batıdaki vakit diliminde ekipler kendi meskeninde doğu vakit diliminden ekiplerle oynadığında kazanma oranı yüzde 63,5’i buluyor. Doğu vakit dilimindeki gruplar kendi meskeninde batı vakit diliminden kadrolarla oynadığında galibiyet yüzdesi yüzde 55’te kalıyor” dedi.
25 BİN MÜSABAKA İNCELENDİ
Açıklamalarını sürdüren Özdalyan, makaleye yönelik gerekli bilgilerin toplanması ve tahlillerin ortaya çıkmasının yaklaşık iki yılda tamamlandığı belirtti. Özdalyan, “21 ardışık dönem kapsamında 25 binin üzerinde olağan dönem müsabakasını incelediğimiz araştırmamız, dünya çapında saygın mecmualarda ve haber kuruluşlarında yer aldı. Örneğin araştırmamız, son derece değerli bir fizyoloji dergisi olan Taylor & Francis tarafından çıkarılan Chronobiology International mecmuasında yayınlandı. Bu haberleşme sürecinin akabinde küresel çapta birçok yayın ve medya organı da araştırmamızı haber haline getirdi. Fizyoloji biliminin, sporun ön planda olduğu Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere, Avusturalya, Güney Kore ve İspanya üzere farklı ülkelerde gerek görsel gerek yazılı medyada farklı lisanlarda haberler yapıldı. ABD’de bir sabah programında canlı yayında çalışmamızdan bahsedildi. Bunların hepsinde DEÜ’nün isminin geçmesi bizleri çok keyifli etti. Üniversitemizi bu formda global boyutta temsil etmek bizleri gururlandırdı” bilgisini paylaştı.
SEYAHAT YORGUNLUĞU PERFORMANSI ETKİLİYOR
Deplasman ve konut sahibi grupların performanslarının başka farklı incelendiği araştırmada, NBA’de çaba eden deplasman gruplarının mahallî saate adapte olduğunda performanslarının arttığına da değinen Özdalyan, “Elde ettiğimiz datalara nazaran deplasman gruplarının aslında jetlag tesirinden fazla yol yorgunluğu üzere faktörlerden etkilendikleri dikkat çekiyor. Örneğin iki maç ortasında mahallî saate adapte olmak için kâfi vakit varsa kadro oyuncuları dinlenmek için de kâfi süreyi bulmuş oluyor ve bu cins maçlarda deplasman grupları da başarılı bir performans ortaya koyuyor. Elde edilen sonuçlar kelam konusu performans artışının sirkadiyen ritim tesirinden fazla kadroların daha zinde bir formda alana çıkmasından kaynaklandığını, hasebiyle deplasman gruplarının performansındaki ana etkenin seyahatler ve gibisi dinamikler sonucu oluşan yorgunluk düzeyi olduğunu düşündürüyor. Araştırmamızda benim dışımda DEÜ Fizyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Osman Açıkgöz, Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Hikmet Gümüş ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Erhan Çene yer aldı. Bir defa daha hocalarımıza emeklerinden ötürü teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
News
