Lewy cisimcikli demansın, Alzheimer ve Parkinson üzere öbür nörolojik hastalıklarla kimi benzerlikler taşıdığını bu nedenle de teşhisinin güç olabileceğini lisana getiren Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Belirtiler ekseriyetle üç ana kategoriye ayrılır; bilişsel bozukluklar, motor belirtiler ve davranışsal/ruhsal belirtiler.” dedi. Lewy cisimcikli demansın gelişiminde yaş, genetik, cinsiyet, geçmiş rahatsızlıklar ve ömür usulü üzere birçok faktörün rol oynayabileceğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, tedavi için de kişiselleştirilmiş bir yaklaşımın ehemmiyetine vurgu yaptı.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlacı, beyin işlevlerini etkileyen Lewy cisimcikli demans hakkında bilgi verdi.

Lewy cisimcikli demans beyin işlevlerinde bozulmalara yol açar

Lewy cisimcikleri ismi verilen olağandışı protein birikimlerinin beyin hücrelerinde birikmesi sonucu ortaya çıkan demans çeşidine Lewy cisimcikli demans (LCD) denildiğini tabir eden Nöroloji Uzman Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu hastalık, beyin işlevlerini etkileyen karmaşık bir nörolojik bozukluktur ve ekseriyetle yaşlı bireylerde görülür. Lewy cisimcikli demans, Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı üzere öteki nörolojik hastalıklarla birtakım benzerlikler taşır, bu nedenle teşhisi sıkıntı olabilir. LCD, beyin işlevlerinde çeşitli bozulmalara yol açar ve bilhassa bilişsel fonksiyonlarda, hareket denetiminde ve davranışlarda değişikliklere neden olur.” dedi.

Lewy cisimcikli demansın hem hasta hem de yakınları için şiddetli bir süreç olabileceğini hatırlatan Prof. Dr. Tarlacı, hastalığın idaresinde erken teşhis ve bütüncül bir yaklaşım büyük ehemmiyet taşıdığına vurgu yaptı ve destekleyici tedaviler ve uygun bakım ile hastaların ömür kalitesini artırmanın mümkün olduğunu söyledi.

Farklı kategorilerde farklı belirtiler ortaya çıkabiliyor

Lewy cisimcikli demansın (LCD) çeşitli bilişsel, motor ve davranışsal belirtilerle kendini gösterdiğini lisana getiren Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Bu belirtiler vakitle berbatlaşabilir ve bireyden bireye farklılık gösterebilir.” dedi.

Prof. Dr. Tarlacı LCD belirtilerinin ekseriyetle üç ana kategoriye ayrıldığını söyledi ve bu kategorileri şöyle sıraladı:

“Belirtiler, bilişsel bozukluklar, motor belirtiler ve davranışsal/ruhsal belirtiler olarak kategorize edilebiliyor. Bilişsel bozukluklar ortasında kısa periyodik hafıza kayıpları, dikkat dağınıklığı ve odaklanma zorlukları, sorunları çözmede ve yeni durumlara ahenk sağlamada zorluk çekme ile zihinsel süreçlerin yavaşlaması görülebilir. Motor belirtiler; ellerde yahut bedenin başka bölgelerinde titreme, kaslarda sertlik ve gerginlik hissi, hareketlerin yavaşlaması ve uyum kaybı, istikrarsız yürüme, kısa adımlar atma yahut ayak sürüme üzere yürüyüş anormallikleri halinde görülebilir. Davranışsal belirtiler ortasında ise halüsinasyonlar, huzursuz ahenge, sık uyanma yahut uyurgezerlik, depresif ruh hali, telaş ve kaygı hali, kişilik değişiklikleri, huzursuzluk yahut saldırganlık görülebilir. Bunların yanında düşük tansiyon yahut ani tansiyon düşmeleri, çok yahut yetersiz terleme kabızlık, idrar kaçırma yahut sık idrara çıkma üzere otonom hudut sistemi bozuklukları da belirtiler ortasında yer alabilir. 

Bu belirtiler hastadan hastaya farklı şiddetlerde ve kombinasyonlarda ortaya çıkabilir.” 

Lewy cisimcikli demansın risk faktörleri neler?

Lewy cisimcikli demansın gelişiminde birçok faktörün rol oynayabileceğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, kimi faktörlerin daha bariz bir halde hastalık riskini artırırken, başkalarının riski yavaşça etkileyebileceğini söyledi. 

LCD’nin çoklukla 60 yaş ve üzeri bireylerde daha sık görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Tarlacı sözlerini şöyle sürdürdü: 

“Yaş ilerledikçe, hastalık riski artar. Ailede LCD yahut öbür nörodejeneratif hastalıkların hikayesi, bireylerde hastalık riskini artırabilir. Bilhassa GBA ve SNCA üzere genlerdeki mutasyonlar LCD ile ilişkilendirilmiştir. Birtakım çalışmalar, erkeklerde Lewy cisimcikli demans riskinin bayanlara nazaran biraz daha yüksek olabileceğini göstermiştir. 

Geçmişte önemli baş travması geçirmiş bireylerde, Parkinson hastalığı yahut Alzheimer hastalığı üzere başka nörodejeneratif hastalıkları olanlarda, sigara-alkol tüketenler, düşük fizikî aktivite seviyesine sahip olanlarda LCD riski artabilir. 

Beyin kimyasındaki değişiklikler ve dopamin, asetilkolin üzere nörotransmitter seviyelerindeki dengesizlikler, birtakım toksinlere maruz kalma yahut çevresel faktörlerin tesiri, beyin sıhhatini olumsuz etkileyerek LCD riskini artırabilir.”

Bireyselleştirilmiş bir tedavi yaklaşımı gerekir

Lewy cisimcikli demans (LCD) tanısı koymanın ekseriyetle klinik bulgulara dayandığını belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, “Tanı süreci, hastanın semptomlarına, medikal geçmişine ve fizikî muayenesine dayanır. Lewy cisimcikli demansın tanısı karmaşık olabilir ve bazen belirtiler öbür nörodejeneratif hastalıklarla da benzerlik gösterebilir. Bu nedenle, teşhis koyma sürecinde uzman bir sıhhat takımıyla çalışmak kıymetlidir. Erken teşhis, uygun tedavi ve idare stratejilerinin belirlenmesinde kritik bir rol oynar.” dedi.

Lewy cisimcikli demans (LCD) tedavisinin de semptomatik olarak yönetildiğinden bahseden Prof. Dr. Tarlacı sözlerini şöyle tamamladı:

“Bireyselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir. Tedavi çoklukla belirtilerin çeşidine, şiddetine ve hastanın genel sıhhat durumuna nazaran ayarlanır. LCD tedavisinde kullanılan ana yaklaşımları, ilaç tedavisi, destekleyici tedavi yaklaşımları, çevresel ve günlük ömür düzenlemeleri, ileri durumlar için özel bakım ve multidisipliner yaklaşım olarak sıralayabiliriz.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı