Futbolda gerginliğe sosyolojik bakış… Futbolun toplumsal dayanışmayı güçlendirme potansiyeli keşfedilmeli!

Gündelik hayatında sıradan bir vatandaş olarak yaşayan bireylerin tribünde karşı ekibe yönelik olarak en cinsiyetçi sözleri kullandığı yahut bizatihi şedit hareketlerde bulunmaktan çekinmediğini anlatan Sosyolog Dr. Berat Dağ, “Futbolun iktisadi sömürü, politik baskı ve zihinsel ötekileştirme etkileşiminin üzerini kapatan bir araç olmaktan çıkartılarak cümbüşün birleştirici tesiri bağlamında tekrar toplumsal ve toplumlararası dayanışmayı güçlendiren asli emeline dönmesi son derece kıymetlidir.” tabirlerini kullandı.

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmı Arş. Gör. Dr. Berat Dağ, futbol müsabakalarında yaşanan gerginlikleri kıymetlendirdi.

Her bir kulüp oluşan futbol sanayisinde monopolleşmeye çalışıyor

Futbol müsabakalarında yaşanan olumsuz örneklerin tarihî, coğrafik, politik, iktisadi, toplumsal ve zihinsel etkenlerle etkileşimli olarak ortaya çıktığının düşünülebildiğini lisana getiren Sosyolog Dr. Berat Dağ, “Türkiye’de futbol kulüplerinin çoğunluğu, ödenemeyecek büyük borçlar altında olduğu için kulübe gelir getirecek galibiyet, devlet takviyesi, sponsor, reklam ve de bilet ve eser satışı akışını sürdürmeye çalışmaktadır. Bu bağlamda her bir kulübün oluşan futbol sanayisinde bu halde monopolleşmeye çalışmasının sonucu çok açıktır.” dedi. 

Futbolun neden olduğu gerginliklerin nedenleri…

Futbolcuların aldığı astronomik fiyatların, onları toplumsal bir aktör haline getirdiğini ve ortalarındaki rekabeti aşırılaştırabildiğini kaydeden Dr. Dağ, “Kulüp başkanından top toplayıcısına kadar bu sanayide yer alan her bir bireyin gerekli ruhsal dayanakla birlikte insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve çokkültürlülüğü içeren bir bilinçlendirme faaliyetinden geçmediği ortadadır. Yaşadığı kültürel köksüzleşmeye bağlı olarak toplumsal açıdan kutuplaşmaya meyyal hale gelen bir coğrafyada bu etkenlerin neden olduğu gerginliklerin süreklilik içinde olmasına şaşırmamak gerekiyor.” diye konuştu. 

Futbol kulüplerinin birbiriyle çatışması son derece vahim

Gerçekten de İnsan ve Toplum Bilimlerinin araştırma alanı olan siyasi partiler, tarihî etkileşimler, toplumsal değişme süreçleri ve insan zihniyeti üzerinden futbol kulüplerinin birbiriyle çatışmasının son derece vahim olduğunu lisana getiren Dağ, “Bugün birbirinin psikiyatrik hadise, yabancı-düşman, şikeci, darbeci olduğunu ima eden birçok futbol kulübe rastlanabilir.” dedi.       

Gündelik hayatında sıradan bir vatandaş olarak yaşayan bireyler şiddetten çekinmiyor

Taraftarlıkla şekillenen his, fikir ve hareketlerin birbiriyle etkileşimli etken üzerinden yorumlanmasının makul olduğunu da tabir eden Dr. Berat Dağ, şöyle devam etti:

“Bu noktada taraftarlığın bireyi, binlerce kişinin ortasında anonim hale getirerek mevcut kitlenin kesimi kıldığı söylenebilir. Birebir biçimde bu kitleleşmenin getirdiği ‘biz’ olma duygusu, direkt ‘öteki’ olana karşı inşa edilen şedit (şiddetli) bir yönelimin de temelidir. Burada ‘amigo’ olarak nitelenen taraftar kümesi başkanlarının otoriter yönlendirmeleri de epeyce tesirlidir. Bütün bunların sonucunda ‘Yeşil Sokak Holiganları’ isimli sinemada olduğu üzere, gündelik hayatında sıradan bir vatandaş olarak yaşayan bireylerin tribünde karşı ekibe yönelik olarak en cinsiyetçi tabirleri kullandığı yahut bizatihi şedit aksiyonlarda bulunmaktan çekinmediği malumdur.”

Eğlencenin birleştirici etkisi

Üstelik bu sürecin memleketler arası seviyeye gelindiğinde ırkçı bir noktaya da ulaşabildiğini söz eden Dağ, “Özellikle ulusal kadroların taraftarlarıyla birlikte bir karşılaşmaya değil de güya savaşa gidiyormuş üzere bir hava içinde olduğu örnekler epey çoktur. Hâlbuki futbol, kendi nitelikleri hasebiyle tarih, toplumsal cinsiyet, iktisat ve siyasete dair ulusal ve memleketler arası sıkıntıların çözülmesi noktasında başvurulacak bir mecra değildir. Bu nedenle futbolun iktisadi sömürü, politik baskı ve zihinsel ötekileştirme etkileşiminin üzerini kapatan bir araç olmaktan çıkartılarak cümbüşün birleştirici tesiri bağlamında yine toplumsal ve toplumlar ortası dayanışmayı güçlendiren asli gayesine dönmesi son derece kıymetlidir.” dedi

Futbol ekiplerinin ortasındaki ‘ezeli’ rekabet taraftarları etkiliyor

Futbol ekiplerinin ortasındaki “ezeli” olarak nitelenen rekabetin taraftarın mevcut his, fikir ve hareket biçimini etkilediğini anlatan Dağ, “Tersinden taraftarın his, niyet ve aksiyon biçiminin de bu rekabetin içeriğini belirlediği sav edilebilir. Örneğin, neredeyse her erkeğin doğduğu andan itibaren çoğunlukla babasının taraftar olduğu kadro üzerinden sıradanlaştırdığı fanatik, cinsiyetçi ve ırkçı telaffuzları akrabaları, arkadaşları, sevgilisi ve hatta eşine karşı bile şedit bir biçimde kullandığı açıktır.” diye konuştu.

Medyanın gerginlikteki tesiri ne?

Medyanın da futbol müsabakalarında yaşanan gerginliğin oluşması, yayılması ve artmasında tesirli olduğu ölçüde bu gerginliğin azalması noktasında da katkı sağlayabilecek niteliğinin olduğunu lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Bireylerin derbi günlerinde kelamlık uygulamalarını kullanarak siyasal ve toplumsal gündemlerle ilgilenmekten çok karşı grup taraftarı hakkında aşağılayıcı metinler oluşturmaya odaklandığı görülebiliyor. Yeniden trol sürülerinin medya üzerinden ilettiği yanlış yahut eksik futbol haberleri bağlamında toplumsal infiale neden olma ihtimali her vakit var. Bunun yanı sıra futbolun sonlarını aşmış türlü provakatif içerikler üreten spor gazeteleri, programları ve kanallarının sürekliliğini koruduğu da görülüyor.” halinde kelamlarını tamamladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı