Halı ticareti yine anavatanına dönüyor

İstanbul Halı İhracatçıları Birliği’nin (İHİB) tertibi, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’nın takviyeleriyle 6-9 Haziran ortasında The Marmara Taksim’de gerçekleşecek konferans ve fuara dünyaca ünlü halı, kilim, dokuma uzmanları, sanat tarihçileri, akademisyenler ve koleksiyonerler katılacak. Konferans kapsamında değer biçilmez kıymetteki halı, kilim ve dokumalardan oluşan stantlar de ziyaretçilerle buluşacak.

Diler: “ICOC Istanbul, halı ülkesi Türkiye için kıymetli bir fırsat”

Türkiye’deki tertibi üstlenen İstanbul Halı İhracatçıları Birliği’nin (İHİB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hayri Diler, Türk halı kesiminin, ihracatta en kıymetli bölümlerden olduğunu, şubat ayında, geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 98.2’lik bir artış gerçekleştirdiğini belirterek kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Biz halı, kilim ve dokumayı ticari bir metadan çok fotoğraf ve heykel üzere birer sanat yapıtı olarak kıymetlendiriyoruz. Dokumacılık bu toprakların en büyük kültür hazinelerinden, ICOC İstanbul’da bütün dünyaya halı, kilim ve dokuma sanatının ana yurdunun Anadolu olduğunu bir sefer daha göstermemiz ve klasik sanatımızı geleceğe aktarabilmemiz için büyük bir fırsat.” 

Oruç: “Bu memleketler arası zirvede dokuma geleneğinin geleceğini de konuşacağız”

İHİB Yönetim Kurulu Üyesi ve ICOC İstanbul Mahallî Komite Başkanı Serra Oruçise, ICOC’un birinci defa geleceğe de bakacağının altını çizerek şunları söyledi: 

“50 yıldır her dört yılda bir öbür bir ülkede düzenlenen bu uluslararası konferansın en temel emeli; halı, kilim ve dokumada koleksiyonerlik şuurunu geliştirmek; halı ve kilimlerin birer kültür ve sanat yapıtı olduğunu ortaya koymak. İstanbul’da yapılacak buluşmada birinci defa, geçmişten geleceğe bir vakit çizgisi benimseyerek yeni bir pencere aralamayı, dokuma geleneğinin geleceğini de konuşmak istiyoruz. Konferans bildirilerinin temel noktası dokuma geleneğinin geleceği olacak. Hedef, bu alanda eğitim gören öğrencilerin de motive edilmesi.”

İHİB Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Hayri Diler, bölüm temsilcileri olarak halı, kilim ve dokumanın gerek kültür-sanattaki prestijini gerek ticaretteki hissesini artırmak için var güçleriyle çalıştıklarını belirterek, şöyle konuştu:

“Yüzyıllar uzunluğu Anadolu’da üretilen halı, kilim, seccade ve dokumalar ticari olarak yahut armağan olarak dünyaya dağılırken 1938’de Cumhuriyetimiz Ata’sını kaybedince pek çok alanda olduğu üzere halı, kilim, dokuma ticaretinde de boşluk olmuş. İşte o yıllarda Almanya halı ticaretini, İngiltere de bir mecmua ile hem sanatsal boyutunu sahiplenmiş hem de koleksiyonerleri buluşturan değerli bir platform oluşturmuş.

Geçen yıla kadar her yıl, dünyanın bu alanda bütün dikkati Almanya’da düzenlenen fuara çevrilir ve ticaret o fuarda şekillenir hale gelmişti. Koleksiyonerler için de İngiltere’de yayımlanan ‘Halı Dergisi’ dikkatle takip edilir ve piyasa o mecmuada yer alan bilgilere nazaran şekillenir olagelmişti.

Biz Halı İhracatçıları Birliği olarak yıllarca piyasayı tekrar Anadolu topraklarına Türkiye’ye çevirmek için uğraş ettik ve çok da hoş sonuçlar aldık. TÜYAP ve Güneydoğu Anadolu Halı İhracatçılar Birliği (GAHİB) işbirliği ile İstanbul Fuar Merkezi’nde halı ve döşeme fuarı düzenlemeye başladık. Böylelikle Almanya’nın egemenliğini sarstık, ilgiyi Türkiye’ye çevirdik.”

İstanbul’da fuar merkezi eksik

Almanya-Hannover’da düzenlenen halı fuarının yılda ortalama 16-17 milyon Euro’luk bir gelir bıraktığına dikkat çeken Diler, “Üstelik Hannover İstanbulla kıyaslanamaz. Burada fuara katılanlar dışarı çıktıkları anda, tarihi yerlerle, lezzetli yemeklerle, canlı bir kültür-sanat hayatıyla karşılaşıyor. Daha birinci yıldan itibaren bizim İFM’de yaptığımız fuar dikkatleri Türkiye’ye çevirdi, Almanya Fuarı 17 salondan 3 salona döndü, bizim İFM’deki salon sayımızı da iki katına çıkarmamızı gerektirdi. Fakat, İstanbul’un merkezi, tarihi bir bölgede büyük bir fuar alanına muhtaçlığı var” dedi.

Türkiye’de halı, kilim, dokuma kesiminin ticari yanını kesim birliklerinin üstlendiğini lakin sanatsal kıymetinin sahipsiz kaldığını belirten Diler, devletin ilgili kurumlarının dayanağına muhtaçlık olduğunu söyledi.

İhracat rakamları

İHİB Yönetim Kurulu Lideri Ahmet Hayri Diler’in verdiği bilgilere nazaran halı, kilim, dokuma ihracatı, Türkiye’nin toplam ihracatının %16,3’ünü oluşturuyor. Türkiye dünyanın en büyük ikinci halı tedarikçisi. 2023 yılında 178 ülkeye 2,75 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirildi.

Halı ihracatında en büyük hisse %80’le makine halılarında, onu %17,7 ile Tufte halı, %1,9 ile el halısı takip ediyor. Halı ihracatının %30’u ABD ülkelerine, %29,9’u Ortadoğu ülkelerine, % 15,5’i Avrupa Birliği ülkelerine yapılıyor. ICOC münasebetiyle gündeme getirilmek istenen ve gerçek sahibinin Anadolu olduğuna dikkat çekilmek istenen el halıları ihracatında da %36,6 ile ABD, %21,6 ile Japonya ve %6 ile Çekya öne çıkıyor.

Diler, halı fuarının Almanya iktisadına yaptığı katkıya dikkat çekerek, “Geçen yıl İFM’de yaptığımız fuarla ticari halılarda dikkatleri Türkiye-İstanbul’a çekmeye başladık, ICOC’la da hem koleksiyonerlere hitap edeceğiz hem de ülke iktisadına, İstanbul’un turizm gelirlerine büyük katkı sağlayacağız”dedi.

Halı, kilim, dokuma da sanat eseridir

İHİB Yönetim Kurulu Üyesi ve ICOC İstanbul Komitesi Başkanı Serra Oruç da fuarın ticari katkılanın yanı sıra ülkelerdeki koleksiyonerlik şuurunu de geliştirdiğini hatırlatarak şu bilgileri verdi:

“İki gün sürecek konferansın temaları, ‘Doğu Halıları Etütleri 2024’, ‘Halı Dokumacılığı ve Koleksiyonculuğun Geçmişi ve Geleceği’, ‘Tarihi Halılar ve Tekstiller’, ‘Çağdaş Sanat, Tasarım ve Yeni Üretim’ olarak belirlendi. Toplam bildiri sayısını da 20 ile sınırladık. Konferans ve Fuar kapsamında çok özel sergilerimiz de var. 

Ana stantlarımızdan biri Türk İslam Yapıtları Müzesi’nde olacak. Müze koleksiyonundan 45 eser seçildi. Bu yapıtların 9 adedinin onarımı yapılarak yine hayata kazandırılıyor. Çoğunluğu daha evvel görülmemiş ve yayınlanmamış eserler. Buradaki standımız 8 Haziran’da açılacak ve 2 ay gezilebilecek. Türk İslam Yapıtları Müzesi’nde yer alacak bir öbür stant de doğu kilimleri ve giyilebilir dokumalar, dokuma-hat ve Osmanlı figürlerinin süslediği dekorasyon eserlerinin birinci sefer izleyiciyle buluşacağı Anas Al Akhoann özel koleksiyon standı.

İkinci ana stant, Topkapı Sarayı’nda. Topkapı Sarayı, bilhassa dokuma ve porselende dünyanın en pahalı koleksiyonuna sahip. Dolmabahçe stant salonunda düzenlenecek stantta saray koleksiyonlarından halı ve dokumalar birinci sefer izleyiciyle buluşacak. Bu stant de 1 ay gezilebilecek. Bu ortada, Topkapı Sarayı’nda süren Elbise-i Hümayun Standı de ayrıyeten ziyaret edilebilecek. 

Tophane-i Amire’de düzenlenecek stant ise Türkiye’de özel koleksiyonların da en az devlet koleksiyonlarındaki kadar halı ve kilim zenginliğine sahip olduğunu ortaya çıkaracak. Bu stantta de ortalarında Ziya Bozoğlu, Ali İstek Tuna, Işıl Akbaygil, Peter Scholten, Thomass Herr, Tim Haye’in yer aldığı pek çok koleksiyonerden ödünç alınacak eserler sergilenecek.

Etkinlik kapsamında Vehbi Koç Vakfı Büyükdere Evi’nde Josephine Powell Anadolu Kilimleri Koleksiyonu Standı, Anna Laudel Galeri de Belkıs Balpınar Şahsî Standı yer alacak.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı