Günümüzde gerek insanların hayatlarına mal olması gerekse teşhis ve tedavi üzerinde daima gelişmelerin yaşanması nedeniyle kanser, her daim gündemin ana bahislerinden biri olmaya devam ediyor. Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Bala Başak Öven, tedavide yaşanan tüm ilerlemelere karşın, olumsuz hayat alışkanlıkları ve erken tanıya kâfi itinanın gösterilmediğini söyledi. Kanser Haftası hasebiyle birtakım noktaların altını çizen Prof. Dr. Öven, erken teşhisle özelikle birtakım kanser çeşitlerinin tedavi edilebilir hastalıklar ortasında yer aldığını belirtti. 

 

Kanser tipleri, çevresel etkenler, farklı ömür şartları, alışkanlar, hormonal farklılıklar nedeniyle bayan ve erkekler ortasında farklılıklar gösteriyor.  Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Bala Başak Öven, bayanlarda en sık görülen kanserlerin sırasıyla, göğüs, akciğer ve kolon kanseri iken, erkeklerle prostat, akciğer ve kolon kanseri olarak sıralandığını anlattı. Bu noktada bilhassa sigara kullanımının artmasına bağlı olarak akciğer kanserinin bayanlarda da erkekler kadar sık görüldüğüne dikkat çekti. 

YAPILAN GERÇEK YA DA YANLIŞLAR RİSKİ BELİRLİYOR!

Halen kanserin kesin nedeninin bilinmemekle birlikte bilhassa değiştirilebilir risk faktörleri olarak tanımlanan hayat şekline bağlı yanlışların kanserin oluşmasında kıymetli bir etken olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Öven, sözlerini şöyle sürdürdü: “Meme kanserinde olduğu üzere cinsiyet, akciğer ve prostat kanserindeki üzere ileri yaş hastalığın ortaya çıkmasında değiştirilemez risk faktörleri olduğunu biliyoruz. Fakat bununla birlikte, değiştirebileceğimiz risk faktörlerini düzenleyerek kanserden korunabiliriz. Bunların başında sigarayı bırakmak geliyor. Sağlıklı beslenme, zerzevat meyve tüketimini artırmak, hayvansal besinlerin, bilhassa işlenmiş et tüketimini azaltmak, idman yapmak, obeziteden uzak durmak kanser riskini azaltmak için yapılması gerekenler ortasında yer alıyor.”  

HASTALIĞA DEĞİL HASTAYA ÖZEL TEDAVİ UYGULANMALI

“Tedavinin en değerli ögeleri, hastalığa nazaran, hastalığın yaygınlığına nazaran, şahsa nazaran, yaşa nazaran tedavi değişiyor” diyen Prof. Dr. Öven, “Erken yakalanan kanserlerin bir kısmında hala cerrahi ön planda. Bunun yanında onkologlar olarak biz de kemoterapi sürecinde bu multidisipliner tedavi yaklaşımında yer alıyoruz. Hastalığın tekrar etme riskini azaltmak için cerrahi sonrası gözetici kemoterapiler verdiğimiz üzere, sıçramalı hastalıklarda hastalığı kontropl altına almak için kemoterapi dışında, bilhassa son yıllarda immünoterapi ve akıllı ilaç olarak tanımladığımız maksada yönelik tedavilerin onkolojide adeta çığır açtığını söylemek mümkün.” diye konuştu. 

“KANSER TEDAVİ EDİLEBİLİR HASTALIKLAR ARASINDA”

Kanser hala hayata mal olan bir hastalık olmakla birlikte erken teşhisle bugün kanseri tedavi edilebilir bir hastalık olarak nitelendirmenin mümkün olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bala Başak Öven, kelamlarına şöyle devam etti: 

“Artık mutlaka kanseri de tedavi edilebilir bir hastalık olarak nitelendirebiliriz. Elbette bu noktada tarama teknikleri ile erken teşhis koymak kıymetli. Göğüs kanseri, bağırsak kanseri, rahim ağzı kanseri hatta akciğer kanseri için tarama sistemleri ile hastalık erken saptanıp tedavi edilebilirse, mevt oranlarının azaldığını biliyoruz. 

HASTANIN HAYAT KALİTESİNİ KORUYARAK TEDAVİ MÜMKÜN

Akıllı ilaçlar ve immünoterapinin kemoterapi üzere hayat kalitesini bozmadan tesirli olurken, hem ömür müddetini uzattığını hem de hastaneye bağımlılığı azalttığını anlatan Prof. Dr. Öven, “Bu üç tedavi metodunun kullanım maksatları, amaçları birbirinden farklıdır. Münasebetiyle her hastalık ve hasta için tedavi teknikleri farklılaşmaktadır” dedi. Prof. Dr. Öven sözlerine şöyle devam etti: “Metastatik hastalıkta ya da ameliyat olmuş lokal tedavisi tamamlanmış, tam düzgünleşmiş hastalarda muhafaza tedavisi olarak kemoterapiler kullanılır. Bunun yanında akıllı ilaçlar yahut bedenin kendi bağışıklık sistemini artırarak kanserle savaşmasını sağlayan tedavi sistemi olan immünoterapiler de kullanılan tedavi formülleri ortasında yer almaktadır. Akıllı ilaçlar ortasında ağızdan alınan tipleriyle hastaneye bağımlılığın azalması bilhassa hastalar açısından çok kıymetli. Bununla birlikte baş edilebilir yan tesirleri sayesinde de hastanın ömür kalitesi korunduğu için tedavi sırasında hastanın psikolojisi de korunabiliyor. 

Uzun yıllardır kullanılmasına rağmen immünoterapinin de bilhassa son 5 yıldır gündemde olduğunu söylemek mümkün. Zira bütün kanser cinslerinde kullanılıyor. Bedenin kendi bağışıklık sistemini arttırarak, kanserle savaşmasını sağlayan bu tedavi bugün neredeyse bütün kanser cinslerinde kullanılıyor. Üstelik yan tesirleri de gribal semptomlar ya da cilt döküntüleri üzere tolere edilebilir tesirlerdir.”

BAZI İŞARETLER UYARICI OLMALI

Prof. Dr. Öven, bazı kanser çeşitleri için tarama sistemlerinin bulunmakla birlikte kimilerinde bu türlü bir imkanını da olmadığını hatırlatarak bedenimizde görülen kimi işaretlerin uyarıcı olması gerektiğine dikkat çekti. Prof. Dr. Öven konuyla ilgili şunları anlattı: “Meme, kolon, akciğer üzere birtakım kanserlerde tarama sistemiyle sağ kalımın uzadığı gösterilmiş. Örneğin 40 yaşından sonra yıllık yapılan mamografi ile, göğüs kanserine bağlı ömür kaybı yüzde 40 azaltılmış. Lakin pankreas için bu türlü bir taramadan kelam etmek mümkün değil. Bu durumda da semptomların farkında olmak lazım. Örneğin geçmeyen, tedaviye karşın güzelleşmeyen öksürükler, tedaviye karşın güzelleşmeyen öksürük. Kilo kaybı. Sonradan tespit edilmiş kansızlık. Bedende ele gelen kitleler tespit edilmesi üzere durumlarda vakit kaybetmeden tabibe başvurulmalı.”

TANIYI HASTADAN GİZLEMEYİN

Özellikle daha ileri yaşlarda ortaya çıkan kanserlerde toplum yapımızdan ötürü aile bireylerinin hastalığı gizlemeye çalıştıklarını lakin bunun gerçek bir yaklaşım olmadığını söyleyen Prof. Dr. Öven, “Aslında tam tersine hastalığı, tedaviyi ve olabilecek yan tesirler konusunda kâfi bilgiye sahip olmadıklarında yaşayabilecekleri konusunda daha fazla telaş duyuyor. Tam tersine hastalar bilgilendirildiklerinde tedaviyi ve olabilecek yan tesirleri çok daha düzgün tolere ediyor. Zira tedavi sırasında nizamlı uyku, gerilim üzere motivasyonun da değerli olduğunu biliyoruz.” Diye konuştu. 

“MEVSİMİNE NAZARAN BESLENMELİ”

Tedavi sırasında kanser hastasının da her sağlıklı bireyin dikkat etmesi gerektiği üzere sağlıklı ömür usulüne bilhassa sağlıklı beslenmeye dikkat etmesi gerektiğinin altını çizen Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Bala Başak Öven, ihtarlarını şöyle aktardı: “Özellikle kanser açısından risk oluşturacak faktörlerinden uzak durmalı. Bunun başında sigara geliyor. Hastalara, sigaradan uzak durmasını, nizamlı uyumasını, günde en azından 2-3 litre su tüketmesini öneriyoruz. Sağlıklı beslenme ismine mevsiminde mevsimine nazaran yemek yenmeli. Tedavi alan hastalarda bağışıklık sistemi daha düşük olabileceği için bilhassa enfeksiyon riski olabilecek açıkta kalmış yiyeceklerin bol su ile yıkanmasını tavsiye ediyoruz. Bunun yanında paketlenmiş, işlenmiş besinden uzak durulmalı ve hormon içermeyen taze meyve zerzevat tüketilmeli. Hastalara bilhassa “şunu yemeyin bunu yemeyin” demiyoruz lakin yara yerini güzelleştirmesi ve bağışıklık sistemini artırmak açısından protein içeriği yüksek besinlerle beslenmesini tavsiye ediyoruz. Yani kuru baklagiller, yumurta, et, süt, peynir öğünlerinde yer almalı. Ayrıyeten, hem sindirim sistemine hem de bağırsak mukozasına daha düzgün geleceği için lifli beslenmeye ihtimam göstermesi de fayda sağlıyor. Fakat bunların dışında bilhassa yemesi ya da yememesi gereken besinler üzere bir liste söylemek, kural koymak kelam konusu değil.”

ŞEKER HASTALIĞI BESLEMEZ, KİLOYU ARTIRIR!

Prof. Dr. Bala Başak Öven, tedavi sırasında hastaların en sık sorduğu ve merak ettiği hususlara dikkat çekerek şu açıklamalarda bulundu: “Hastaların en çok sorduğu sorulardan biri de şeker tüketimi. Bu mevzuya da açıklık getirmekte yarar var. Şeker tüketimi hastalığı beslemez. Lakin bunun yanında bilhassa prostat, göğüs, bağırsak kanseri üzere kimi kanser cinslerinde göbek etrafında yağlanma yani kilo artıyı hastalık açısından risk oluşturabildiği için hastanın kilo almaması kıymetli. Hasebiyle kilo almayı engellemek için rafine şeker tüketimini azaltmak gerekir. “Ben dondurma yedim, çikolata yedim hastalığım tetiklenir mi” elbette ki münferit olarak bu besinleri tüketmek hastalığı tetiklemez. Değerli olan nokta hastanın günlük güç muhtaçlığını karşılayacak formda istikrarlı bir beslenme tertibine sahip olmasıdır.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı